Tleperıf sürgündeki varoluşumuzdur Mezdeug bu dağlar bizim diye haykırır Yislameydağların şarkısı Hakulaş karadenizle rakstır Wuıc ibadet, Kafe aselet, Abrecaşkı anlatır bize Apsuwa'da zafer, Çeçen'de destan okunur, Şağdi bir masaldır,
hırçın Kafe Guançe bir sürgün şarkısı
umudun dansla resmidir tuşlar üzerindeki
maharetli parmaklardan dinlenen uzun bir destan
başı dik dağlıların özgürlük çığlığıdır,
at kılından çalgılarımızın
"sürgün" diyen feryadıdır,
vatana selamdır Elbruz
ZIGATHLET
Zıgathlet, Çerkes dansında en hızlı ritme sahip oyunlar arasındadır.
Bu dans, Çerkeslerin vazgeçilmezlerinden olan atların hareketlerinden
esinlenilerek koreografi haline getirilmiştir. Zıgathlet’te Çerkes atlı savaşçıları,
bu savaşçıların hareketlerindeki pratiklik ve çeviklik ön plana çıkmaktadır.
Bu dans, Çerkes gençlerinin arasındaki tatlı ve sert mücadeleyi anlatmaktadır.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]-->
<!--[endif]-->
KAFE QUANÇE
Bir yada birden fazla çiftle oynanan ve genelde ağır ritimli bir danstır.
Ağır ritimle başlayıp hafif hızlanan ve tekrar ağır ritimde biten bu dansta, Çerkes erkek ve kızlarının asaleti, coşkusu ön plana çıkmaktadır.
WUIC
Çerkeslerin en eski danslarından bir tanesidir ve törensel niteliktedir.
İki bin yaşındaki Nart Mitolojisi’nin müziği de Wuic dansının müziğidir. Düğünlerde erkek ve kızların sohbet etmelerine imkan verecek
şekilde koreografi edilen bu dans, genelde düğünlerin başlangıcında ve
bitişinde oynanmaktadır. Wuic ibadet, Wuic aşk, Wuic buluşma,
Wuic gelenek, Wuic ömrün başlangıcı,
yaşamın sonu olmadığını gösteren bir danstır.
LEPERIFE(Tleperuj) Anavatan’da yakın bir zamana kadar unutulmuş fakat Diaspora’da oynanmaya devam edilen, hafif aksak ritimli olan bir danstır. Koreografi müzikle bütünleşmiştir. Gerek kız gerekse erkek dansçı bu oyunda kendi maharetlerini sergileyebilme imkanına sahiptir.
OŞHAMAFUE
Avrupa Kıtası’nın en yüksek dağı olan ELBRUZ (Oşhamafue) aynı zamanda Kafkasya’nın da sembolüdür. Çerkeslerin ritmi hızlı olan danslarından bir tanesidir. Bu dans Elbruz’un selamını tüm Çerkeslere iletmek üzere koreografi haline getirilmiştir.
GUŞEXEPXE
Çerkeslerin geleneklerinden küçük bir bölümünü yansıtan tiyatral bir danstır. Çerkes inanışlarına göre, çocuğun doğumundan sonra annenin güçsüz düşmesi ve çocuğunu koruyamaz halde olduğundan, kötü ruhların çocuğa zarar verdiği düşünülürdü. Akrabalar ve komşular kötü ruhların çocuğa zarar vermesini önlemek üzere toplanarak eğlenceler düzenlerlerdi. Doğan çocuk kız ise o evden beyaz güvercinler havaya uçurulur, erkek ise silah sıkılırdı. Eskiden bu eğlenceler bir hafta kadar sürmekteydi, günümüzde ise bu geleneğe rastlanılmamaktadır.
MEZDEGU Çerkesler gençlerinin çok sevdiği danslardan bir tanesi olup hızlı ritimlidir.
Günümüzde düğünlerde Şeşen ismiyle bilinerek oynanan bu dansta erkekler
çevikliklerini, hızlarını ve tüm maharetlerini yansıtırken, kızlar ise asaletlerini,
zarifliklerini sergilemektedir.
KAMARIFE Çerkesler, bulundukları coğrafyanın stratejik önemi sebebiyle bir çok savaşta yer almışlardır, bu savaşlardan galip gelmek için silahlarını en iyi biçimde kullanmaları gerekmekteydi. Çerkesler, çocukluklarında silahları oyunlarında kullandıkları için iyi birer silahşor olarak yetişirlerdi. Bıçağa benzeyen fakat daha büyük, iki tarafı keskin ve ucu sivri olan Kama; Çerkeslerin yanlarından hiçbir zaman ayırmadıkları bir numaralı silahıydı. Kamarıfe, Çerkeslerin Kama’yı kolay bir şekilde nasıl kullandıklarını gösteren bir danstır.
JEŞTEYVUE
Rus-Kafkas savaşlarının devam ettiği dönemde, 1779 yılının ilkbaharında Kabardey Pşı ve Work’larından oluşan 3 bin kişilik bir birlik, Rus askerleri tarafından kuşatıldı. Bütün Çerkes boylarından elçilerin de bulunduğu bu birlik düşmanın ancak onda biri kadardı ve modern silahlardan yoksundu. Ruslar, Çerkes birliğine teslim olmaları yönünde çağrıda bulundu. Ancak Çerkesler, gerek onurları gerekse yaşam tarzlarından dolayı teslim olmadı. Ve o gece 3 bin Çerkes’in bir daha güneşin doğuşunu göremeyeceği kanlı bir savaş yaşandı. Jeşteyvue (Gece Baskını), bu savaşı koreografize eden bir danstır.
SOZRESH Bereketin, bolluğun, düzenin, aile dirliğinin tanrısı olan Sozresh’in törenini anlatan bu dans, sonbaharda hasat bittikten sonra yeni yıl ürünü için şükran seremonisini anlatmaktadır. Bereket Tanrısı Sozresh’in simgesi ‘yedi çatallı bir alıç dalı’ veya ‘yedi çatallı geyik boynuzudur’. Dalların üzerine mumlar dikilirdi. Bu suretin etrafında yapılan Wuic, Çerkesler için o senenin ürününe şükür, gelecek sene için de dua niteliğini taşırdı.
ZEFAK’O
Ağır ritimli bir dans olup, Kaşen olmak isteyenlerin birbirlerine karşı aşk duygularının, ilgilerinin olup olmadığını anlamak üzere kurulmuş ve bunları konu alan bir danstır.