ADİGE BAYRAĞI "NİP" İN TARİHÇESİ
Kuzey Kafkasyalılar eski zamanlardan beri bayrak niteliği taşımamakla birlikte
her kabile her aile çeşitli renk ve biçimlerde bezden yapılmış
flamalara hayatlarında yer veriyorlardı.
Özellikle düğünlerde ve at yarışlarında derece alan delikanlılara
ödül olarak verilmek üzere genç kızlar kendilerinin hazırladıkları
bu flamaları hediye ediyorlardı.
19.yüzyil baslarindan itibaren Avrupalilarin, genellikle, Ingilizlerin ortaya koyduklari
bazi yazili belgelerde Adige Bayragi hakkinda da bilgilere rastliyoruz.
Bazi kitaplarin kapaklarinda yer alan Adige Bayragi'nin önceleri 7 ve 8 yildizli,
daha sonralari da 9 yildizli olanlarina rastlaniyor.
Bayraklarin ortak özelligi ise renklerinin yesil ve üzerlerine serpistirilen
yildizlarin da sari renkli olmasi. Fakat bu bayraklarin hangi kabileyi veya
kabileleri temsil ettigi ve de hangi tarihte kullanildigi belirtilmemistir.
1830'lu yillardan sonradir ki, Adige Bayragi'nin dogusuna ait detayli
bilgilere erisebiliyoruz. Ingiliz politikacilarindan, David Urquhart;
Ingiltere Hükümeti'nin de yardim ve destegiyle 1834 yilinin Haziran ayinda
Kafkasya'ya gelir. Amaci Çerkesleri tanimak, gerekirse ve mümkün oldugu
nispette Çerkeslerin Ruslara karsi sürdürdügü özgürlük savasiminda
onlara politik ve somut askeri yardimlari saglamada yardımcı olmaktır.
12 kabile, 12 kisilik hükümet Adigeler, Tsemez'de (Novorossisk) karaya çikan,
oradan da Anapa'ya giden Urquhart'i büyük bir ilgi ve sevgi gösterisiyle karsilar.
Anapa'da onuruna düzenlenen bir kurultayda
-ki bu kurultay Aguy ovasinda düzenlenmistir- tüm Çerkeslere seslenerek,
Ruslara karsi basarili olmak için Çerkes birliginin kurulmasini önerir.
Urquhart bayragin rengi, amblemi hakkinda Çerkeslere bilgi aktardigini,
sonradan yazdigi anilarinda dile getirir.
Bu arada o dönemde Adigelerin lideri durumunda olan Zaniko Sefer Bey'in de onayı ile
12 kabileyi temsilen 12 kisilik geçici bir hükümet kurulur.
Adige milli bayrağının kabulü Urquhart'in Kafkasya'dan ayrılmasindan 3 yil sonra
6 Mayis 1837'de bu kez, yine Ingiliz S.James Bell ve gözlemci Longworth'un
hazır bulundugu ünlü Adhanekum (Adakum, Atakum, Atakhum diye de geçer)
kurultayda, ipekten yesil renkli, siyah iki ok ve üzerinde 10 kabileyi temsil eden
10 adet sarı yıldızın yer aldığı Adige Bayragı dalgalanmaktadir.
Havidko Mensur'un (Havdiko, Havudukue diye de geçer) liderliginde ve
bütün Adige kabilelerinin temsil edildigi, bin delegenin katıldığı bu
Adige tarihinin büyük kurultayinda bilinen ilk resmi bayrak kullanılmıştır.
Bundan bir yil sonra ise 1838 yilinda, Bati Kafkasya'daki 12 kabile,
3 liderin baskanliginda birlesir ve yesil yüzey üzerinde
3 siyah ok ve 12 yildizli tarihi Adige Bayragi'ni milli bayrak olarak kabul ederler.
İşte bugün Adığe Cumhuriyetinin Maykop’ taki Parlamento binasında
Kabartay-Balkar Cumhuriyetinin Nalçık’ teki Kabardey
derneğinin binasında dalgalanan bayrak budur.
Adige Bayragi'nda yer alan renkler, yildizlar ve oklar :
İpek kumasın yesil rengi Kafkasya'nin dag ve ovalarını;
siyah 3 ok barış ile o dönemin en yetenekli ve ünlü üç ailesini ,
siyah renk ise düsmana ölümü,
sarı yıldızlar da bütün yasamlari açık havada,
kır ve daglarda geçen ve gökyüzündeki yıldızlara bakarak uyuyan kahramanların
yer aldıgı 12 bölgeyi temsil ediyordu.
Bu 12 bölge;
Natukhay(Nathkoç),
Sapsug,
Abedzah,
Ubih,
Bjedugh,
Temirgoy,
Abhaz,
Hatukay,
Mahos,
Besleney,
Brakiy
ve Kabardey'den olusur.
Bu 12 bölgeden Abedzah, Mahos ve Bjedughlar Ruslarla barıs antlasması
imzalamış olduklarından, Kabardey ve Abhazya da Rus isgalinde
bulundugundan, birlige ancak o bölgelerden,
diger Adige kabileleri arasına sığınanların temsilcileri ile
birlik antlasmasına katılmıslardır.
Kabardey'in temsilcisi Besleniyko Aslan, Abhazya'nın ise Rustem Pe idiler.
ADIGE BAYRAĞININ STANDART ÖLÇÜLERİ
Ana ölçü Bayrak eni olup, boyu eninin iki katı alınarak hesaplanır.
Yükseklik h (anma ölçüsü) h
Boyu l (uzunluğu) 2 h
Ok boylarının çapı 11/20 h
Ok boylarının üst sınırdan uzaklığı 4/10 h
Ok ucunun ve ok arka ucunun çapı 1/10 h
Orta ok arka ucun merkezinin alt sınırdan uzaklığı 1/10 h
Ok arka ucunun kalınlığı b 1/30 h
Okun sapgövde kalınlığı 1/3 b
Orta ok bayrağın tam ortasında olup diğer oklarda açısal sağlı ve sollu 40 derecedir.
Yıldızların, dağılım merkezi orta ok arka ucunun merkezidir.
Merkezin alt sınırdan uzaklığı 1/10 h
Yıldızlar toplam oniki adet olup 9 tanesi, bayrağın tam ortasından aralarında 18 derecelik açılarla dağılırlar.
Yıldızların dağılım yarı çapı R 8/10 h
Yıldızların büyüklük çapı 1/10 h
Diğer üç yıldız da, kendi üstlerindeki yıldızların
Düşey izdüşümleri olup üst sınırdan uzaklığı 3/10 h
Yıldızların ve okların rengi ALTIN SARISI
Bayrağın rengi AQAMARIN - TÜRKİS
